Profiel
Oliver Kartak

Allereerst, hoe ben je een creatieve professional geworden? Was dit een ambitie in je jeugd?
“Op 15-jarige leeftijd pakte ik een spuitbus en besloot ik graffitischrijver te worden. Sindsdien heb ik me altijd creatief geuit. Als grafisch ontwerper, fotograaf, motion designer, regisseur, professor. Het meeste autodidact; leren door ervaring.”

Waarom ben je professor geworden?
“Puur toeval. Ik werd benaderd voor de functie. Ik zit nu in mijn 18e jaar als professor en ga nog steeds als een gek vooruit. Als tiener zakte ik twee keer voor het toelatingsexamen van de universiteit waar ik nu professor ben. Oh, de ironie.”

Wat vind je het leukste aan onderwijzer zijn?
“De vrijheid dat me niet vertelt wordt wat ik moet doen. De liefde die ik heb voor mijn leerlingen en mijn team. De voldoening die ik haal uit het feit dat anderen trots zijn op hun werk. De passie die we delen voor het creëren en oplossen van problemen. De kans om zoveel interessante en fascinerende doeners en denkers uit te nodigen om hun expertise met ons te komen delen. De intellectuele, emotionele en creatieve inspiratie die iedereen bindt in vriendschap. Ik ben vast iets vergeten.

Trouwens, ik zie mezelf niet als onderwijzer, maar meer als facilitator. Ik geloof erin om iedereen de kans te geven zijn of haar potentieel te realiseren.”

Als leerlingen zich aanmelden voor jouw klas, waar let je dan op?
“Energie, empathie, zelfvertrouwen, bekwaamheid, leergierig, betrouwbaar, geïnteresseerd in technologie, troubleshooter.” 

Hoe hoop je dat zij de creatieve wereld ingaan als ze afstuderen?
“Ik zie afgestudeerden de universiteit verlaten met een duidelijk inzicht in hun persoonlijkheid, vaardigheden en interesses. Ze worden auteurs van hun eigen leven. Creatief, professioneel en persoonlijk.”

Kun je als professor je eigen praktijk hebben? Is het moeilijk te combineren?
“Van jongs af aan wilde ik dat mijn professionele leven speels en plezierig zou zijn, als een geliefde hobby. Geen last of verplichting. Naarmate mijn interesses veranderen, verandert ook mijn werk. Mijn manier van leven is mijn manier van werken. Ik werk de hele tijd.”

Waarom en wanneer ben je AI gaan gebruiken om beelden te maken?
“Ik begon vorige zomer te spelen met AI-beeldgeneratoren. De technologie stond toen nog in de kinderschoenen. Maar het ontwikkelde zich snel. Kort daarna raakte ik verslaafd aan Midjourney. Sindsdien werk ik al mijn vrije dagen en nachten onafgebroken aan dit model. Voor mij voelt het als een superlading van mijn creativiteit. Hoe meer ik werk, hoe meer ideeën ik krijg.”

AI-voorstel voor sculptuur op basis van prompt door Oliver Kartak

Wat waren je eerste ervaringen? Wat overtuigde je?
“Ik heb mezelf altijd gezien als een beeldmaker op de eerste plaats en een verhalenverteller op de tweede. Met AI voelde ik meteen dat ik mijn onderbewustzijn en mijn oerzelf op het digitale canvas kon projecteren. Ik werk heel intuïtief en zie wel waar het me brengt. Ik hou van de verrassingen die ik tegenkom. Mijn creatieve proces kan chaotisch en speels zijn. Ik begin nu net te spelen met AI-videogeneratie.” 

De eerste beelden die je publiceerde waren denkbeeldige sculpturen. Waarom ben je begonnen met 3D-objecten zoals sculpturen?
“Ik zou zeggen dat ik fotografische schetsen maak van sculpturen die ik op dat moment gebouwd zou willen zien. De AI stelt me in staat om me te concentreren op mijn creatieve proces en geeft in ruil daarvoor visualisatie-suggesties. Het heeft het vervelende werk van visualisatie geautomatiseerd en dat maakt voor mij het verschil.

Het meeste van mijn werk bestaat uit sculpturale objecten. Klein, middelgroot en groot in virtuele dimensies. Ik zie mezelf in deze objecten. Ze zijn een spiegel van mijn verlangens, mijn angsten, mijn libido. Je zou kunnen zeggen dat ik voortdurend probeer vorm te geven aan wat er in mij omgaat. Ik voel me als een kind in een zandbak.”

Voor de tentoonstelling “Things To Do in Summer” koos je een kritische benadering. Is er een logische progressie van sculpturen naar redactionele beelden naar deze serie?
“De serie “Things To Do in Summer” is een beetje een buitenbeentje in mijn werk, omdat het puur fotografisch is. Of eigenlijk synthografisch, als in synthetische fotografie.

De zomer van ’23 brak alle temperatuurrecords, branden woedden over de hele wereld, overstromingen verwoestten grote gebieden, droogtes zetten de natuur en het levensonderhoud van mensen onder druk. Klimaatverandering is onmiskenbaar, maar toch steken we onze kop in het zand en gaan we door zoals we al zo lang doen. Door dit gevoel van absurditeit ontstond er een idee in mijn hoofd: de zomer moet een leuke tijd zijn. Zelfs als de zomer zich dodelijk tegen ons keert.” 

De serie zet de kijker aan het denken, wat hoop je ermee te bereiken?
“Deze serie laat situaties zien die er duidelijk niet goed uitzien, maar plezierig worden weergegeven. We worden niet graag geconfronteerd met ongemakkelijke waarheden, we vermijden verandering ten koste van alles. Je raakt mensen door emoties. Ik wilde helderheid bereiken door te lachen. En ik wilde een licht laten schijnen op de financiële en industriële sectoren, die een kortetermijnvisie hebben en zich helemaal kapot lachen.”

Welke reacties kreeg je?
“Things To Do In Summer” is oorspronkelijk gemaakt voor Instagram. Mijn bereik is niet enorm, maar ik heb veel positieve feedback gekregen, mensen snappen de waarheid achter het sarcasme en het lijkt bij hen aan te slaan omdat het niet prekerig is. Maar ik zou graag zien dat deze serie nog meer in de openbare ruimte wordt getoond. We moeten meer druk uitoefenen op politici.”

Waarom is 3sec.gallery hier een geschikte plek voor? Wat sprak je aan toen we je uitnodigden om te exposeren?
“De gallery is in de ingang van een parkeergarage. Het is de geschikte plek om dit werk aan een breder publiek te laten zien.”

Wat heb je geleerd over AI tijdens het maken van deze serie?
“Je krijgt misschien niet altijd wat je wilt, maar je krijgt misschien wel wat je niet wist dat je wilde.”

Tot slot, hoe zal AI de creatieve praktijk beïnvloeden? Welke grote veranderingen verwacht je?
“In een notendop: het verandert alles.”

In meer woorden, maar nog steeds gecomprimeerd: Het is mogelijk dat deze technologie een revolutie is die krachtiger is dan industrialisatie of zelfs elektriciteit. Dit komt omdat deze technologische ontwikkeling exponentieel is en niet lineair, wat betekent dat de trein steeds sneller gaat. Dit maakt het moeilijk om nauwkeurig te voorspellen. Maar de toename in kennis en efficiëntie zal snel gaan. Op dit moment hebben veel mensen niet op hun radar wat dit sociaal, economisch of voor de verdeling van welvaart zal betekenen.

De goederenwaarde van routinematig cognitief werk zal tot vrijwel nul dalen. Het is nu heel eenvoudig om in zeer korte tijd visuele interfaces, generieke content, kennisoverdracht of generatieve structuren te creëren. Deze automatisering is niet te stoppen. De markt zal waarschijnlijk splijten, het midden zal wegvallen en er zullen twee groepen overblijven: zij die snelle en goedkope algemene oplossingen in volume aanbieden en zij die een gespecialiseerde status hebben waarvoor de markt bereid is meer te betalen.

Daarom neem ik AI op in ons curriculum, om studenten voor te bereiden op het feit dat de productieprocessen van design zullen veranderen. Maar een goed ontwerp is niet oppervlakkig. Het is een complex proces dat begint met het ontwikkelen van een oplossing voor een probleem. Hierbij komt feitelijk onderzoek kijken, maar ook niet-routinematige vaardigheden, oftewel soft skills, zoals empathie, creativiteit, conflictoplossing, communicatie, kritisch denken, zelfreflectie en teamwork. Iemand met competentie in deze soft skills zal in de toekomst een groot voordeel hebben in combinatie met AI.

Maar niet alleen design zal veranderen, ik denk dat er ook nieuwe soorten kunst zullen ontstaan. Daar ben ik erg enthousiast over. AI zal elk gebied van ons leven beïnvloeden: zelfs als ik er niets mee te maken wil hebben, zal het me beïnvloeden. Je kunt er niet aan ontsnappen, dus het is beter om ervan te leren dan om erdoor overspoeld te worden.”