CHARACTERS: Voices in Type

Tijdens klimaatmarsen, genocide protesten of feministische demonstraties zie je felle en directe handgeschreven borden. Hierop dragen letters emotie, urgentie en identiteit uit. De boodschappen maken deel uit van een lange traditie van typografie als middel van verzet.

Al tijdens de Franse Revolutie werden pamfletten met grove, haastige letters massaal verspreid om ideeën zichtbaar te maken. Leesbaarheid en snelheid waren belangrijker dan esthetiek. Anderhalve eeuw later gebeurde iets vergelijkbaars in de Civil Rights Movement in de Verenigde Staten. Met sobere kapitalen op borden als “I AM A MAN” claimden Afro-Amerikaanse arbeiders waardigheid en recht – een typografie zo helder dat niemand de boodschap kon negeren.

In mei 1968 kleurden Franse studenten en arbeiders de straten van Parijs met stencildrukken en slogans. Ook in Nederland werd typografie in de jaren ’70 en ’80 een zichtbaar wapen. De Dolle Mina’s gebruikten confronterende leuzen om gelijkheid op te eisen. Krakers vulden straten met posters en graffiti in rauwe, handgemaakte lettervormen. Anti-kernwapendemonstraties en milieubewegingen brachten honderdduizenden mensen bijeen onder korte, krachtige teksten op borden en vlaggen.

Nog steeds wordt typografie ingezet voor protestbijeenkomsten, posters en streetart. Online functioneren memes als digitaal pamflet: snel gemaakt, massaal verspreid en even dwingend. Helaas zijn de thema’s nauwelijks veranderd: gelijkheid, klimaat en vrede. Tijdens de protesten van nu dagen letters, opnieuw, machtsverhoudingen uit.

Zoals losse letters woorden vormen, vormen we samen een beweging. Ontwerpers Tré Seals en Civilization nemen je mee in het proces van VTC WIJ.

Op verzoek van Graphic Matters ontwierp Tré Seals het lettertype (Vocal Type Co.) VTC WIJ. Hij liet zich inspireren door de grafische wereld van de Nederlandse protestcultuur in de jaren ’70 en ’80; bewegingen die zich bezighielden met de woningmarkt, abortus en vrouwenrechten, de onafhankelijkheid van Suriname en Indonesië en antiracisme.

De banner voor de rehabilitatie van Anton de Kom – een oproep tot erkenning van zijn nalatenschap en bijdrage aan de Nederlandse en Surinaamse geschiedenis en een erkenning van het onrecht dat hem is aangedaan – diende als belangrijkste inspiratiebron voor het lettertype. Zo is de tekst op de banner bijna monospace, wat de inspiratie vormde voor de semi-mono stijl van WTC Wij.

De structuur van de ‘IJ’ in VTC Wij is geïnspireerd op de spandoeken van Wij Vrouwen Eisen, een sociale actiegroep die in de jaren ’70 en ’80 actief was en zich inzette voor de verandering van de abortuswetgeving in Nederland. Daarnaast haalde hij inspiratie voor details uit diverse andere spandoeken en posters.

Anton de Kom (1898–1945) was een schrijver, activist en verzetsstrijder die zijn hele leven streed tegen onrecht. Hij werd geboren in Paramaribo, Suriname, in een familie die nog de sporen van slavernij droeg. In de jaren ’20 verhuisde hij naar Nederland, waar hij zich aansloot bij antikoloniale en linkse bewegingen en zijn stem liet horen tegen onderdrukking en racisme.

Zijn boek Wij slaven van Suriname uit 1934 geldt als een mijlpaal. Het was het eerste werk waarin de geschiedenis van Suriname vanuit een antikoloniaal perspectief werd beschreven. De Kom liet zien dat slavernij niet alleen een verleden was, maar dat de ongelijkheid en het racisme ook daarna bleven voortbestaan. Daarmee gaf hij een stem aan een geschiedenis die te lang genegeerd werd.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot De Kom zich aan bij het verzet. Hij schreef voor illegale kranten en zette zich in tegen fascisme. In 1944 werd hij gearresteerd en via verschillende kampen naar Duitsland gedeporteerd. Daar overleed hij in april 1945, vlak voor de bevrijding.

Tot op de dag van vandaag is Anton de Kom een bron van inspiratie. Zijn werk en idealen laten zien hoe belangrijk het is om verhalen van verzet en solidariteit zichtbaar te maken. Hij herinnert ons eraan dat vrijheid, gelijkheid en representatie waarden zijn waar we ons steeds opnieuw voor moeten inzetten.

Tre Seals en Civilization maakten met VTC WIJ een ontwerp voor een tijdelijke typografische muurschildering. Hierin staat de uitspraak “Vandaag vrij, altijd vrij” van Anton de Kom centraal. Het is de titel van een dichtbundel die hij schreef tijdens de Tweede Wereldoorlog. In strijdbare teksten verwerkte hij het slavernijverleden en persoonlijke poëzie, met prachtige natuurbeschrijvingen, waaruit zijn ongebroken liefde blijkt voor Suriname.

Op 2 en 3 oktober 2025 wordt de tekst op een ruim 100 meter lange muur in Breda geschilderd. Iedereen die zich in deze boodschap van vrijheid en solidariteit herkent, is welkom om mee te schilderen. Meer informatie en aanmelden kan via deze link.

Naast de muurschildering organiseren we in de periode oktober 2025 – maart 2026 een serie activiteiten: zoals workshops voor scholieren, een publicatie, expositie en conferentie in het Chassé Theater. Hierover later meer op deze website.

De passie voor creativiteit en storytelling van Tré Seals (VS) is diepgeworteld in zijn persoonlijke ervaringen. Als kind tekende hij voortdurend en ontwierp graffiti namen in opdracht voor klasgenoten. Dit vormde de basis voor zijn toewijding aan typografie als een krachtige vorm van expressie en communicatie.

Een artikel met de titel “Black designers: still missing in action?” deed hem beseffen dat design vaak diverse perspectieven en representaties mist. Hij maakte dit tot het centrale uitgangspunt van zijn praktijk. Zijn lettertypes en daaruit volgende ontwerpen weerspiegelen én vieren authentieke culturele verhalen. Zijn doordachte aanpak en oprechte toewijding aan betekenisvolle storytelling zorgt voor internationale erkenning en samenwerking met grote namen zoals Spike Lee.

Zijn volledige biografie lees je hier.

Civilization (VS) creëert digitale en fysieke ervaringen voor collega-ontwerpers, architecten, culturele instellingen en grassroots-organisatoren. De studio put uit de geschiedenis van design en activisme met als doel creatief werk te produceren dat betekenisvol, aantrekkelijk en onderscheidend is. Ze zijn gespecialiseerd in het bouwen van identiteitssystemen, campagnes, webdesign en -ontwikkeling, tentoonstellingscuratie en -ontwerp, en ervaringsgericht design. Hun werk richt zich op gemeenschappen, creëert platforms, vergroot de toegang tot kunst en onderwijs en daagt onderdrukkende systemen uit.

CHARACTERS Voices in Type wordt mede mogelijk gemaakt door Pictorightfonds, gemeente Breda en Chasse Theater.